FÜTÜRİZM



Fütürizm 2O.yüzyıiın başlarında İtalya’da doğmuştur. Ku­rucusu İtalyan şairi Marinetti, 1909′da fütürizmin bildirisini Figaro gazetesinde yayımlamıştır. Fütürizm, yaşamdaki sürekli değişimin sanata da yansıması gerektiğini vurgular. O yüzden geçmi­şi bütün sanat kuralları ve anlayışları bir yana bıra­kılmalıdır. Yaşamın sürekli değişimine, dinamizmine uygun yeni anlatım yolları ve biçimleri bulunmalıdır. Onlara göre, makine ve hız sanatın her alanına sokularak geleceğe yönelmelidir. İtalyan fütürsleh, bildirilerinde savaşın dünya sağlığı yönünden gerekliliğini, makineye karşı duy­dukları hayranlığı, hızın güzelliğini dile getirdi. Mussolini faşizminin peşine takılarak, kadın düş­manlığını yüceltmişler; müzelerin, kütüphanelerin yıkılmasını önermişlerdir. Neredeyse, İnsanlığın tüm kültür birikimine savaş açmışlardır. Şiirde serbest nazmı savunmuşlar, ölçü, uyak, nazım biçimi ve geleneksel dilbilgisi kurallarını dış­lamışlardır. Rus fütüristleri bunların tersine, savaşa karşı olmuşlar, kadın-erkek eşitliğini savunmuşlardır. Makineleşmenin, sanayinin yanında yer almakla birlikte makineyi kullananın, üretici güçlerin toplum­sal ve düşünsel olarak destekleyicileri olmuşlardır. Fütürizmin Rus Edebiyatındaki temsilcisi Vitaclimir Mayakovski’dir. Türk edebiyatında Nazım Hikmet fütürizmden etkilenmiştir. Serbest şiiri benimsemesi, kimi şiirle­rinde “makileşme İsteğini” dile getirmsi ve Resimli Ay adlı dergide “Putları Yıkıyoruz” adlı yazı dizisinde geleneksel Türk şiiri ve bu şiirin ozanlarına tavır alması, ondaki fütürist etkileri açıklar.

Tanınmış Fütürist Sanatçılar

* Giacomo Balla, ressam
* Umberto Boccioni, ressam, heykeltraş
* Anton Giulio Bragaglia
* David Burliuk, ressam
* Vladimir Burliuk, ressam
* Mario Carli
* Carlo Carrà, ressam
* Ambrogio Casati, ressam
* Primo Conti
* Tullio Crali
* Luigi De Giudici, ressam
* Fortunato Depero, ressam
* Gerardo Dottori, ressam, şair ve sanat eleştirmeni
* Filippo Tommaso Marinetti, şair
* Vladimir Mayakovsky, şair
* Angiolo Mazzoni, mimar
* Aldo Palazzeschi, yazar
* Giovanni Papini, yazar
* Luigi Russolo, ressam, müzisyen
* Antonio Sant'Elia, mimar
* Hugo Scheiber, ressam
* Gino Severini, ressam
* Bela Kadar, ressam
* Mario Sironi, ressam
* Ardengo Soffici, ressam ve yazar

Angiolo Mazzoni (1894 - 1979) 
1920’li ve 30’lu yılların en başarılı mimarlarından biri olan Angiolo Mazzoni, bu dönemde aralarında posta ofisleri ve tren istasyonları da bulunan birçok kamu binası tasarladı. 1930’larda Fütürizm hareketine katılan mimar, aslında herhangi bir modern İtalyan hareketiyle ilgili değildi. Stilinde 19. yy eklektizminden etkiler görülen Mazzoni, uzun yıllar boyunca mimarlık eleştirmenlerinden ilgi görmemesine rağmen, bugün modern dönemin İtalyan mimarları arasında en önemlilerinden biri olarak gösteriliyor. 

Mussolini hükümetinin İletişim Bakanı’nın kızıyla evlenen Mazzoni, mimar olmasının yanı sıra politik olarak da aktifti. O da, faşist dönemin diğer ünlü mimarları gibi başarısını hükümetle arasındaki bu yakın ilişkilere borçluydu. Faşizmin tüm İtalya’da pozitif algılanması için mimarlığı ikna edici bir araç olarak kullanan Mazzoni, İletişim Bakanlığı ve Devlet Demiryolları İşletmesi’nin baş mimarıydı. Bu iki teşkilat, 1920 - 1940 yılları arasında yoğun bir şekilde hayata geçirilen faşist inşaat projelerinin üretildiği en önemli birimlerdi. 

Mimarın tasarımlarına tipik bir örnek olarak, Trento Tren İstasyonu verilebilir. İstasyon, mimarın döneminin fonksiyonalist yaklaşımını yorumladığı, cephedeki tekrarlanan pencereler ve dinamik strüktürel yapısıyla da fütürist yaklaşımı yansıttığı bir tasarım. 

Mazzoni’nin tüm İtalya’ya yayılmış yüzlerce iletişim binası ve tren istasyonu var. Mimarın dayanıklı konstrüksiyon tekniği sayesinde hala iyi durumda olan yapılar, bugün kullanımda. Faşizmle olan yakın ilgisi nedeniyle çağdaş İtalyan mimarlık çevrelerinin mimarın önemini anlayamadığı ve bunun bir sonucu olarak birçok yapısının savaş sonrası dönemde yıkıldığı veya çürümeye terkedildiği, Mazzoni hakkında çok sık duyulan bir yorum. Savaş sonrası İtalya’dan Güney Amerika’ya giden mimar, faşizm konusunda ısrarını sürdürse de tekrar aynı başarıyı yakalayamadı.